Dea-scéala don Ghaeilge, fíordhrochscéala don chine daonna?

Ní raibh a fhios agam go dtí tráthnóna inné go raibh "Earth Day" Lá na Cruinne, á chomóradh inné ar fud an domhain bhig atá anois againn. Dá mbeadh, bheinn tar éis an píosa seo a phostáil inné.
Tá mé direach th'éis an leabhar is deireanaí ón eolaí cáiliúil James Lovelock a léamh. "The Vanishing Face of Gaia" is teideal dó agus tá teachtaireacht scanrúil le fáil ann.
Is é Lovelock a chum an téis, atá ina teoiric inghlactha anois, gur orgánach comhdhéanta atá sa domhan ina maireann muid. "Gaia" a bhaist sé, beagnach dhá scór bliain ó shin, ar an gcoincheap seo. Tá an t-údar ag druidim anois leis an deich mbliana le cois ceithre scór agus é fós an-ghníomhach i gcúrsaí eolaíochta.

Taobh istigh de dheich mbliana fichead, a deir Lovelock sa leabhar nua, d'fhéadfadh an pláinéad a bheith ina chíor thuathail ag an téamh domhanda ("global heating" a thugann sé air, mar a thugann muid féin air sa nGaeilge). Beidh oighear na gcríocha fuara ó thuaidh agus ó dheas ag leá leo agus de bharr nach mbeidh aon sneachta geal sna réigiúin sin le teas na gréine a fhrithchaitheamh ar ais san aer, cuirfear dlús leis an próiséas téite. Scaoilfear oiread céanna arís CO2 isteach san aer is atá cheana féin ann, gás atá sáinnithe faoi láthair faoi thailte reoite na Síbéire. Ardóidh teocht na cruinne ar an meán 6 céim Celcius, sciobtha go maith - beidh an t-ardú i bhfad níos mó ná sin in áiteacha.


Sna hilchríocha móra is measa a bheidh an slad, a deir Lovelock. Ní bheidh uisce ar fáil agus ní fhásfaidh barraí, nó mórán plandaí eile, leis na daoine a bheathú. Leathfaidh na gaineamhlaigh go rábach trasna dromchla an domhain. Beidh sé ina chogadh dearg maidir le soláthar uisce. Caillfear na billiúin duine. Ní bheidh fágtha faoi dheireadh ach líon laghdaithe daoine daonna - daonra idir 100 milliún agus billiún duine.
Beidh deireadh leis an tsibhialtacht chomhaimseartha mar is eol dúinn í.

Má tá dóchas ar bith ann, is do lucht na n-oileán é (agus ní náisiúin oileánda an Aigéin Chiúin atá i gceist agam) - An tSeapáin, An Nua-Shéalain, Na hOileáin Bhriotanacha (nach againn a bheidh an gáire dóite faoi na díospóireachtaí beaga a bhíodh ann fadó faoin teideal sin!). Beidh na háiteacha seo fós tais agus gan a bheith róthe agus dá réir sin, beidh na daoine sna réigiúin sin in ann bia a chur ar fáil dá bpobal féin. Tá dóchas aige go mbeidh daoine in ann maireachtáil i dtuaisceart Cheanada chomh maith agus in áiteacha i gCríoch Lochlann.

Is éard ba chóir dúinn a dhéanamh anois, a deir Lovelock, seachas a bheith ag útamáil le muilte gaoithe agus trádáil carbóin, ná réiteach ar bhonn práinne don tubaiste seo agus a bheith mar aidhm againn go dtiocfadh an duine daonna slán, sa gcaoi is nuair a bheas an tréimhse teasa seo thart, faoi cheann 100,000 bliain eile, go mbeidh muid in ann teacht chun cinn arís agus foghlaim cén chaoi le maireachtáil le Gaia, mar chuid comhtháite den chóras nádúrtha, seachas mar víoras atá á scrios.

Agus an deá-scéala? Bhuel, ní ag iarraidh mugadh magadh a dhéanamh de theachtaireacht chomh tromchúiseach le "The Vanishng Face of Gaia" atáim, ach má thagann an tuar faoin tairngreacht seo, d'fhágfadh sé go mbeadh an Ghaeilge ar cheann de mhórtheangacha an domhain - nó an chuidín den phláinéad a bhféadfadh an duine daonna fós maireachtáil ann ar aon chaoi. Ach más fíor do thairngreacht James Lovelock, ní dóigh liom go mbeadh stádas na Gaeilge ar an rud ba mhó a bheadh ag déanamh tinnis do dhuine ar bith againn....