Físeán na Seachtaine - Seán Monaghan - An Dreoilín

Ceoltóir bunúil amach is amach é Seán Monaghan agus seo clasaic dá chuid - an scéilín faoin dreoilín a mharaigh an cat. Tá portaireacht béil ann, tá cineál rap amháin agus tá dúchas Chonamara ann go smior. Bhí mé i láthair nuair a bhain sé an chéad duais i gcomórtas cumadóireachta Réalta ar R na G thart ar an mbliain 1997 nó mar sin. Fiafraíodh dó an raibh amhrán ar bith faoi dhreoilíní cumtha aige agus dúirt sé go raibh. Chroch sé suas stéibh dó - é an-chosúil le hamhrán de chuid Dolly Parton - "Dreoilín, dreoilín, dreoilín, dreo-il-íí-íí-in!"

Is mór an trua nach bhfuil albam aonair déanta riamh ag Seán - ach níl sé ró-dheireanach fós!

Futa Fata Facebook!

Má bhíonn sibh ar Facebook, a chairde, tá leathanach nua ann ag Futa Fata:

http://www.facebook.com/pages/Futa-Fata/92479710339#/pages/Futa-Fata/92479710339?v=wall&viewas=1139807661

Beidh eolas rialta ann faoina bhfuil ar siúl againn, dlúthdhioscaí agus leabhair nua agus imeachtaí. An chéad cheann ná taispeántas agus margadh leabhar a mbeidh cuid mhaith d'fhoilsitheoirí na Gaeilge páirteach ann, Dé Sathairn beag seo ar Shráid an Chapaill Bhuí (Grand Parade) i gCathair Chorcaí, mar chuid de shraith imeachtaí atá eagraithe ag Leabharlanna Chathair Chorcaí, faoin teideal "Bliain an Léitheora Shíoraí - The Year of the Constant Reader". An-phlean é agus tá moladh ag dul do Chris Dorgan agus a chomhghleacaithe i Leabharlanna Chathair Chorcaí faoin ócáid a eagrú agus aitheantas a thabhairt d'fhoilsitheoireacht na Gaeilge.

Cur chuige Nashville

Beidh mé ag bualadh bóthair go Baile Átha Cliath ar ball. Thuas ann amárach, beidh mé ag glacadh páirte i gceardlann cumadóireacht amhrán atá á reáchtáil ag IMRO. Tá sé píosa ó ghlac mé páirt i gceann de na ceardlanna seo - cineál cúrsa spioradálta a bheas ann, má bhíonn sé go maith.

Is cuimhin liom blianta ó shin gur ghlac mé féin agus mo leathbhádóir ceoil, John Ryan páirt i seisiún den chineál céanna. Ceann ní ba mhó a bhí i gceist - bhí tríur ríthe tugtha anall ó Nashville ag IMRO lena ngaois a roinnt linn. Nuair a labhair siad ón stáitse, bhí siad lán de chaint bhogfócasáilte Mheiriceá - "you just gotta write from the heart".

Ach ansin, nuair a shuífeá síos leo ag ól caifé, is ag caint ar airgead a bhíodh siad - na deals a dhéanadh Garth Brooks (a bhí ina mheigea-réalta ag an am) le scríbhneoirí eile le hamhráin a chumadh dó a mbeadh a ainm féin luaite leo mar chumadóir - is é siúd a roghnaíodh an téama.

Tar éis lóin, roinneadh ina ngrúpaí muid agus chuaigh na triúr amigo thart ó ghrúpa go grúpa ag cur comhairle orainn. Cuimhním i gcónaí ar chomhairle Wayland Holyfield, a raibh amhrán dá chuid taifeadta ag leithéidí Charley Pride, Reba McIntyre, Tammy Wynette, Kathy Mattea srl, srl. "The thing about country music" a deir Wayland "is that you have to understand the difference between 'simple' and 'stoopid'. You guys understand the difference between 'simple' and 'stoopid'? Bhreathnaigh sé sa tsúil orainn ar fad, ina suí ina gciorcal thart air. "It's about half a million dollars..."

Caillte sa gceol

Ag an Aifreann sa Spidéal maidin Dé Domhnaigh seo caite, thug mé cailín óg faoi deara os mo chomhair, is í ag casadh pianó samhailteach ar chúl an tsuíocháin a bhí os a comhair sise. Anonn is anall léi, cordaí ag imeacht leis an lámh chlé, nótaí á mbualadh ag an lámh dheis, a fhad is a bhí an sagart ag dreandán leis i dtaobh Domhnach na Tríonóide.

Seoladh siar na blianta mé. Chuimhnigh mé ar Vinnie Kilduff, a shuigh taobh liom ar scoil i gCoillte Mach fadó. Ceoltóir cumasach feadóige a bhí i Vinnie - is ea i gcónaí. Is leis an gceol a chuaigh sé mar ghairm. Blianta fada ina dhiaidh sin, bhain sé duais Grammy i Meiriceá de bharr na hoibre a rinne sé ar cheann d'albaim Chlannad.

Ach in Earrach na bliana 1975, bliain na Meánteiste, bhí Vinnie cruógach ag múineadh maindilín dó féin. Bhí rialóir aige agus stiallóga (frets - focal nua an lae!) tarraingthe aige air ó thaobh go taobh agus sreanga tarraingthe anuas orthu siúd. Shuíodh sé taobh liom a fhad is a bhí an múinteoir ag cur di faoi bhriathra na Fraincise, ag casadh poirt lena mhéaracha, port a bhí sé in ann a chloisteáil istigh ina chloigeann.

Chuimhnigh mé chomh maith ar an tseachtain i bhFómhar na bliana 1982 nuair a cheannaigh mé mo chéad ghiotár ceart, le mo chéad tseic, ón jab múinteoireachta a fuair mé th'éis dom an coláiste a fhágáil. Yamaha FG-365S2 an giotár a fuair mé - tá sí agam fós agus casaim ar an stáitse i gcónaí í.
Theastaigh uaim fanacht istigh an oíche Aoine sin le haithne a chur uirthi, ach theastaigh ó mo chailín dul amach. Amach linn. Shuigh muid sa bpub, gan mórán á rá ag ceachtar againn. Th'éis píosa, d'airigh mo chailín dinglis ar a láimh. Bhreathnaigh sí síos, agus anonn ormsa, a bhí ag stánadh romham, gan aird agam uirthi siúd ná ar mhórán rud ar bith eile i mo thimpeall. Lig sí osna. "Tadhg" a deir sí "You're playing chords on my arm....."

Comórtas!

Seo an chéad chomórtas atá á reáchtáil againn anseo sa ngarraí. Breathnaigh arís ar an aistriúchán thíos den "Tower of Song" le Leonard Cohen, a foilsíodh anseo inné. Tá míchruinneas áirithe san aistriúchán a bhaineann le litríocht na Gaeilge. Beidh cóip amháin de rogha leabhair nó CD an iomaitheora ó chatalóg Futa Fata mar dhuais ag an té a aithneoidh an míchruinneas. Seolfar an duais tríd an bpost, áit ar bith ar domhan, chuig an mbuaiteoir. Féach anseo ar a bhfuil ar fáil i gcatalóg Futa Fata.

Túr na nAmhrán

Os ag caint ar chúrsaí aoise agus Leonard Cohen muid, agus ó chuir Séamas Poncán aistriúchán breá de líne ó amhrán le Robert Zimmerframe faoinár mbráid anseo thíos ar ball, seo leagan a rinne mé féin fadó de chúpla véarsa den Tower of Song:

Táim chomh liath le broc arsa Eoghan Rua
Le pian i m'ucht is le deor ar mo ghrua
Is is fada liom oíche fhírfhliuch, gan suan, gan srann
I m'aonar go brách is go buan i dtúr na n-amhrán


Ná labhair liom ar uaigneas arsa Seán Ó Riordáin
Nárbh é a spreag mé riamh chun dáin?
Is cloisim é ag casacht, go tuirseach, fann
Céad stór os mo chionn, i dtúr na n-amhrán.

Tá an bunleagan le fáil anseo:

Aois na hÓige

Le linn d'fhéile Rás Aigéin Volvo, ócáid a d'ardaigh an croí ionainn anseo in iarthar na hÉireann le coicís anuas, thug muid an bheirt is óige isteach go Gaillimh tráthnóna amháin, le breathnú ar na báid agus le blaiseadh den ócáid. Bhí na Hothouse Flowers ag casadh an tráthnóna sin ar an stáitse mór a bhí feistithe le taobh an chalafoirt. Tháinig Dí Dé eicínt amach agus é á gcur i láthair, a rá go raibh an grúpa seo ar an mbóthar le fada, fada, fada, fada an lá. "Tá muid an-sásta" a deir sé "go bhfuil urraíocht againn don seó seo tráthnóna ó Zimmer frames na hÉireann".

Bhain an chaint sin stad asam. Zimmer frames? Tá cuimhne agamsa ar aithne a chur ar na Bláthanna Leochaileacha agus an chéad hit acu, "Don't Go!" ag réabadh leis go barr na gcairteacha. Leads óga, ceathair nó cúig de bhlianta níos óige ná mé féin a bhí iontu - agus iad á lua anois le frámaí siúil?

Is ansin a thuig mé gurbh fhíor don té a dúirt gurb éard atá i gceist leis an meánaois ná an tréimhse sin i do shaol nuair a airíonn tú féin go bhfuil tú fós óg, ach nach n-airíonn duine ar bith eile gurb ea.

Ansin, oíche Dé Sathairn, bhain mé an-sólás as an méid a bhí le rá ag Leonard Cohen, ar an DVD iontach den cheolchoirm a rinne sé i Londain an samhradh seo caite. "Tá ceathair nó cúig cinn déag de bhlianta caite ó sheas mé ar stáitse i Londain go deireanach" a deir sé. "Back then, I was sixty years old - just a kid with a crazy dream...."